Wat is het evolutionaire nut van de clitoris?

Een clitoris is een handig hulpmiddel om opgewonden te raken. Dat is niet alleen lekker, maar waarschijnlijk ook nuttig.

Bron: Quest - Elly Posthumus - Gepubliceerd op: 25/03/2022

De clitoris is een stuk groter dan je misschien denkt. Pas in 1998 bracht de Australische uroloog Helen O’Connell, als eerste, het gehele orgaan uitgebreid in kaart. Het kleine roze knopje dat je aan de buitenkant tussen de benen van een vrouw kunt ontdekken, ook wel glansclitoris genoemd, vertakt en verbreedt zich onderhuids.

De clitoris strekt zich inwendig zo’n tien centimeter schuin naar achter uit richting de vagina en billen. Het grootste gedeelte van de clitoris zit dus verstopt onder vetweefsel en bot. Het orgaan bestaat uit hetzelfde sponsachtige weefsel als de penis.

Clitoris zwelt op tijdens lekkere seks

Als je de clitoris op een prettige manier stimuleert, stuurt het brein signalen naar de bloedvaten die de clitoris vervolgens van bloed voorzien. Het sponsachtige weefsel zwelt door die opwinding flink op, net als een penis.

Tegelijkertijd spannen lichaamsspieren aan, vooral die in de buurt van de clitoris en die van de clitoris en vagina zelf. Op het hoogtepunt trekken deze spieren zich plotseling ritmisch samen, en beleef je als vrouw een orgasme. Daarna loopt het bloed weer uit de clitoris.

Opgezwollen clitoris voorkomt infecties

Alleen al vanwege dit genot kun je zeggen: de clitoris is een uiterst een nuttig orgaan. Maar er speelt meer. Zo vermoedt O’Connell dat de werking van de clitoris blaasinfecties na de seks voorkomt. Het inwendige deel van het orgaan loopt namelijk naast het uiteinde van de plasbuis. Omdat het weefsel van de clitoris flink opzwelt als je als vrouw opgewonden raakt, drukt het volgens de uroloog de plasbuis dicht. Daardoor kunnen er tijdens een vrijpartij niet allerlei bacteriën de plasbuis binnendringen.

Orgasme houdt sperma binnen

Ook voor de voortplanting zou de clitoris functioneel zijn, ook al is een vrouwelijk orgasme evolutionair gezien niet per se noodzakelijk: vrouwen hoeven niet klaar te komen om zwanger te raken. Maar er zijn aanwijzingen dat de bevruchting een stuk gemakkelijker gaat als een vrouw klaarkomt.

Biologen van de University of Manchester (Engeland) ontdekten dat vrouwen die één minuut voordat, tot 45 minuten nadat hun partner klaarkwam ook een climax bereikten, veel meer sperma binnenhielden dan vrouwen die helemaal niet klaarkwamen, of dat meer dan een minuut voor hun partner deden.

Vaker climax bij geschikte vader

De onderzoekers denken dat het zwellen en leeglopen van de clitoris tijdens het orgasme een zuigkracht opwekt. En die trekt het sperma de baarmoeder in. Het idee is dat vrouwen door wel of niet klaar te komen, bepalen welk sperma naar binnen mag en welk zaad niet.

Vrouwen komen namelijk vaker klaar bij aantrekkelijke mannen die ze wel zien zitten als de vader van hun kinderen, dan bij minder aantrekkelijke partners met wie ze niet zo nodig kinderen hoeven.

Toch geen nut, maar bijproduct?

Hebben vrouwen dankzij hun clitoris dus enige zeggenschap over wie de vader van hun nageslacht wordt? Daar is het laatste nog niet over gezegd. Er zijn ook wetenschappers die betwijfelen of het vrouwelijk orgasme behalve voor het plezier wel enig nut heeft. Volgens de Amerikaanse antropoloog Donald Symons kan de clitoris bij vrouwen, net als de tepels van mannen, een soort bijproduct van de evolutie zijn.

Het kan ook nog zo zijn dat vrouwen een orgasme kunnen krijgen omdat de clitoris en de penis dezelfde oorsprong hebben. Ze ontwikkelen zich uit dezelfde genitale buis. Als dat zo is, kunnen vrouwen alleen maar klaarkomen omdat een orgasme voor mannen toevallig onmisbaar is om zich te kunnen voortplanten.